Friday, August 20, 2004

Antitagalismus

BISAG UNSA: Antitagalismus

SA iyang lindog 'Antitagalismus' (sudla ang link sa itaas), ginganlan ni Dr. Tiu og mga "antitagalismus" ang mga nagpaluyo sa DILA. Unsa sad kahay gingalan niya sa mga aroganteng Tagalista nga sulod nas pito ka dekada nga nangulihad sa nagkalulaing pinulongan (basa: lingwahe) sa Kapupud-an?

Matod niya, ug kutloan nako siya: "Naa diay mga tawo nga allergic sa dilang Tagalog. Kalenturahon ni sila kon makabatig Tagalog. Mangurog dayon sila ug makuyapan man gani kon makabasa og Tagalog.

"Naay uban nga mas grabe ang reaksiyon sa Tagalog kay morag atakehon sila sa kasingkasing, o magbulabula ba to ang ilang baba? Karon lang ko kabalo aning matang sa sakit nga ang ngalan mao ang antitagalismus..." (ulahian sa kinutlo).

Ptsk! Anugon nga gisayop paghubad ni Dr. Tiu ang tinuod nga diwa nga naghatag og kinabuhi sa DILA. Makapasubo. Unta, iya usang gisusi ug gitun-an pag-ayo ang baroganan sa DILA.

Nanambag siya nga "imbes mag-away-away ta, magtinabangay ta aron ipangusog ang pagpromote sa atong tagsa-tagsa ka lengguwahe nga himoong lengguwahe sa atong tagsa-tagsang iskuylahan, literatura, ug diskursong intelektuwal", kay "mao [ray] paagi aron dili mamatay ang atong dila", pero siya mismo, sa tonada sa iyang sinulatan, maoy 'nangaway' -- gihimong daotan ang DILA sa way lipudlipod.

Imong mabati iyang labihang kaalerjik sa DILA; daw kalenturahon siya kon makadungog niini. Mangurog ug makuyapan gani tingali. Morag atakehon siyas kasingkasing (o magbula-bula ba to iyang baba?).

AntiDILAismus.

Kinis Dr. Tiu.

1 comment:

Akoy said...

Harigangis,

Si Akoy, sa DILA ko gikan, ug si Sumuroy nagtudlo ining sumpayan paingon sa imong blog tubag sa anti-tagalismus ni Mac Tiu.

Mopadayag ko sa akong pagsabot kaniya: Nakahisgot siya niini nako sa una sa dihang gidapit nako siya sa pag'apil sa lunsayng bisaya. Wala siya ni apil. Ug sa Dila, gidapit pud siya sa usa ka higala. Apan nigawas siya kay, lagi gibuyag ang tinagalog(wa ko nasayod kung tinagalog ba iyang sinulatan didto). Ang iyang commentaryo nga ginabuyag man ang tinagalog samtang inenglis ang kasagarang ginagamit. Dako nga sayop. Alang nako, sakto si Mac Tiu. Uyon ko sa iyang obserbasyo. Alang sa Bisaya, una sa tanan ang Binisaya labaw nga higugmaon, mosunod ang mga Yutan'on nga pinulongan, lakip na ang tinagalog, usa pa mosunod ang uban sama sa Ininglis. Daw dinhi mi magkauyon ni Tiu.

Pero wala koy gibabagan nga initiatibo, gidasig nako ang tanan. Gidayeg nako ang DILA, gabasa pud ko diha...gadayeg sad ko kay Tiu...(mainstream binisaya ang iyang style)...and dire sa lunsayng binisaya pud...mao puy ato. Daghang sapa padulong sa dagat....tagsa tagsa ang atong paningkamot....may dalit nga kontribusyon alang sa pagpalambo sa atong pinulongan.

Nisulat pud ko nimo ron, aron padayag gamay sa akong hunahuna...murag wala napahimuslan sa DILA ang commentaryo ni Tiu.

Kung dinhi sa DILA gibawal ang tinagalog...apan OK ang inenglis, mao puy ilang pamaagi sa pagpalambo sa mga sub-dialect. Sobra pa gani ang lunsayng binisaya, kay pati inenglis gibawal, lakip nang tagalog, pero mao puy anggulo nato. Mao puy atong dalit alang sa pagpalambo sa binisaya.

Kung pahimuslan nato ang commentaryo ni Tiu, angay nga dunay matukod nga bag'ong balayan. Diin, ang tagalog dili bawal. Ug kung duna may ibawal, ang inenglis na.
Daw kinahanglan sad ning anggulo nga tinagalog ipalabi kaysa Iningles.....O kaha ang Filipino...ipalabi sa Inenglis. Ugma damlag...sa paghiusa sa tibuok Yutan'ong nasud, kinahanglan nato ang Nasudnong Pinulongan sa tibuok kapupud'an. Ambot lang kung unsay mahulma ani. Sa karon, kulang kaayo ang gitawag nga Filipino. Pero kung mapalambo ni, mapalapad daw dagat...gikan sa mga tubig sapa nga nagkalain laing nasudnong pinulongan sa atong kapuloan, nan, mahimo siyang kahiusahan nato. Usbon, ko molambo lang kining "Yutan'ong pinulongan" kung palambuan usab ang mga kadaiyang pinulongan, nga maoy pagakuhaan ug lamas sa mamahimong Yutan'ong piunlongan. Aaaaay, impossible nga mahimong Inenglis ang atong National language...kung tinud'anay na...kay langyaw kaayo ang inenglis......alang nato....langyaw pa na sa tagalog.

Pasayloa kog taas ug dili han'ay akong sinulat dire. Inato ni nga paambit. GApadayag ko sa akong panglantaw, sa kining angguloha. Mas daghan nga anggulo, labing maayo. Daghang sapa, daghang tubig palapad sa dagat.....di lang pud unta ta malumos sa dagat :), o malumos sa kaparat. Maayo pud nang dunay tab'ang nga sapa...nga kaligoan. Mapadayon ang paglambo sa kadaiyang pinulongan, samtang maglambo usab ang Yutan'ong pinulongan.
Magpadayon man ang atong lunsayng binisaya....

o basi duna puy mahimugso nga binisaya nga dagatnon...modawat sa lain laing pinulongan, pinaagi sa paghubad niini ngadto sa binisaya, o pagpahaom niini sa binisaya. Diba mao pud ni ang usa pud nato ka pamaagi? Paghubad sa langyaw ngadto sa binisaya, pagpahaum ngadto sa binisaya?

Padayon sa pakiglambigit bisaya, buhi nga pinulongan, molambigit sa lainlaing pinulongan, mausab, molambo, kanunayng mabag'o.....kay buhi lagi.Mabag'o man, mohamtong man, o manigulang, apan pabilin ang pagkamao(identity)

Daw mao pud biya ning paingnan....kung buhing pagpalambo sa binisaya ang tumong.
Akoy